Jednym z bardzo ważnych elementów podczas gwintowania gwintów zewnętrznych jest dobór średnicy wałka lub pręta pod gwint. Aby proces wykonywania gwintu przebiegł prawidłowo i w efekcie powstał pożądany gwint, ważna jest znajomość czynności, które trzeba wykonać. Jednym z takich elementów jest właśnie dobór średnicy, który dla wielu jest ogromnym problemem. Ważne jest, aby znajdowała się ona w wymaganej tolerancji. Każdemu gwintowi przypisany jest indywidualna tolerancja, którą ma przypisany każdy z rodzajów gwintów. W celu uzyskania wymaganej tolerancji gwintu, należy na początku wykonać wałek o odpowiednio wymaganej średnicy, której wymiary również mają zakres tolerancji. Następnie, po poznaniu lub obliczeniu średnicy wałka pod gwint, korzysta się z odpowiednich narzynek, umożliwiającą zapewnienie tolerancji wymiarowej pożądanego gwintu. W przypadku gwintów metrycznych liczy się średnią, która wymagana jest dla wałka, w przypadku gdy skok gwintu jest nam znany. Źle dobrana średnica gwintu może spowodować, że otwór będzie zbyt mały lub wrąb gwintu za płytki. Czym jest w ogóle gwint? Jest to śrubowe nacięcie powierzchni walcowej lub stożkowej, może być nacięciem na powierzchni zewnętrznej lub wewnętrznej. Obydwa rodzaje są do siebie komplementarne, jeżeli został dobranych ich kształt odpowiednio. W zależności od przeznaczenia, istnieje wiele form gwintów. Bardzo ważne jest więc dobranie odpowiedniej średnicy wałka lub pręta pod gwint. Wiele osób boryka się z tym problemem, ponieważ nie wie, w jaki sposób dobrać odpowiednią średnicę do gwintu. Można to obliczyć na podstawie tabeli doboru wałka. Taka tabela dostępna jest na stronach internetowych, więc można z niej korzystać podczas obliczania. Wartości w tabelach są wartościami wytycznymi. Należy brać pod uwagę, że nie uwzględniono w nich wpływu materiału. Wiadomo, że materiał ma niewielkie znaczenie i ciężko ująć przy wyznaczaniu wymiarów, jednak warto sprawdzić, czy da się skorzystać z nich. Dotyczy to doboru średnicy wałka przy gwintach metrycznych. Najczęściej stosowanym gwintem zewnętrznym jest gwint metryczny zewnętrzny M oraz gwint calowy rurowo-walcowy G. Istnieją również inne rodzaje gwintów, między innymi gwint zunifikowany UNC, gwint Whitwortha BSW, gwint trapezowy TR.
Średnica pręta pod gwint zewnętrzny
W przypadku obliczenia średnicy pręta lub pod gwint zewnętrzny, można wykorzystać również suwmiarkę noniuszową 150 z dokładnością odczytu 0,05 mm, która umożliwi nam pomiar. Pomiar będzie na tyle dokładny, że wystarczy do doboru narzynki. Dobór średnicy pod gwint zewnętrzny jest bardzo ważny do dalszych czynności związanych między innymi z narzynką. Kiedy znamy wartość średnicy wałka lub pręta pod gwint zewnętrzny, następnie dobiera się odpowiednią oprawę do posiadanej narzynki. Czym jest narzynka? Narzynki są narzędziami, które wykonują pełen zarys gwintu w 1 przejściu, posiadają 1,75 P, czyli po 1,75 razy skok gwintu, daje pełen zarys gwintu. W tym przypadku bardzo ważne jest poznanie średnicy narzynki oraz jej grubość, których wartości również można odczytać z tabeli. Kolejno montuje się narzynkę w kierunku prostopadłym do wałka i przekręca jeden lub dwa pełne obroty zgodnie z kierunkiem gwintu. Następnie powinno się cofnąć narzynkę o 0,5 obrotu, aby złamać wiór. Czynność cofania narzynki wykonuje się do momentu uzyskania pożądanej długości gwintu. Zaleca się stosowanie oleju, aby stworzyć jak najmniejszy opór podczas skrawania.
