Sprawnie działający system wentylacji to podstawa korzystnych warunków do bytowania – to właśnie dzięki niemu pozbywamy się z domu czy miejsca pracy nieprzyjemnych zapachów oraz potencjalnie groźnych substancji, np. związków utleniających się z powierzchni mebli czy oparów chemicznych środków czystości. Dopływ powietrza zewnętrznego do budynków, w których przebywamy, jest więc kluczowy dla naszego zdrowia i samopoczucia. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej działaniu tradycyjnego systemu wentylacji grawitacyjnej oraz roli, jaką odgrywają w niej nawiewniki powietrza.
Czym właściwie są nawiewniki powietrza?
Jak można się domyślić z ich nazwy, są to mechaniczne urządzenia nawiewne, których zadaniem jest zapewnienie napływu powietrza zewnętrznego. Przeznaczone są do stosowania w budynkach korzystających z wentylacji mechanicznej wywiewnej, grawitacyjnej i hybrydowej (będącej fuzją dwóch porzednich).
pNawiewnik powietrza cechuje się niewielkimi rozmiarami i zadziwiająco prostą budową:
- w przypadku nawiewników okiennych będą to właściwie dwie części – zewnętrzna czerpnia i wewnętrzny regulator,
- w nawiewnikach ściennych dochodzi jeszcze zabudowa kanału przelotowego.
Różnego typu nawiewniki powietrza ma w swojej ofercie firma Brevis – polski producent nawiewników okiennych i ściennych.
Nawiewniki powietrza a wentylacja grawitacyjna
Przejdźmy jednak do najważniejszego, czyli roli tych urządzeń w systemie wentylacji grawitacyjnej. Aby to zrobić, trzeba zapoznać się najpierw z zasadami działania tego systemu wentylacji.
Wentylacja grawitacyjna, zwana też naturalną, to najstarszy, a zarazem najprostszy system wentylacyjny, który wykorzystuje różnicę ciśnień między powietrzem wewnątrz budynku a tym na zewnątrz do odprowadzania powietrza wewnętrznego przez pionowe kominy wentylacyjne. Aby wentylacja grawitacyjna w ogóle działała, muszą być spełnione dwa podstawowe warunki:
- powietrze wewnątrz pomieszczenia/budynku musi być cieplejsze od tego na zewnątrz, minimum o 12°C (temperatura jest bowiem jednym z głównych czynników wpływających na wartość ciśnienia powietrza);
- w zewnętrznych przegrodach budynku muszą znajdować się nieszczelności umożliwiające napływ powietrza zewnętrznego.
W dużym skrócie działanie wentylacji grawitacyjnej można podsumować następująco – w wyniku różnicy ciśnienia na zewnątrz i wewnątrz pomieszczenia, przez nieszczelności w ścianach/stolarce okiennej do środka napływa chłodniejsze powietrze, które „wypycha” to znajdujące się już w pomieszczeniu ku górze, przez montowane pod sufitem kratki wentylacyjne i dalej kominami wentylacyjnymi na zewnątrz.
Gdzie w tym wszystkim są nawiewniki powietrza? To dość proste – urządzenia te zastępują naturalne nieszczelności w ścianach budynku, umożliwiając tym samym wymianę powietrza. Nowe technologie budowy ścian i wytwarzania okien pozwoliły bowiem całkowicie wyeliminować ich nieszczelności, co niestety miało też negatywne skutki dla wentylacji – w całkowicie szczelnym budynku wentylacja grawitacyjna po prostu nie może działać.
Nawiewniki mają jednak zasadniczą przewagę nad „klasycznymi” nieszczelnościami – jak już tutaj wspomniano, przepływ powietrza nawiewanego przez te urządzenia jest regulowany. Oznacza to, że możemy w dużym stopniu sterować przepływem powietrza przez nawiewnik – przy prawidłowym użytkowaniu nie ma mowy o przeciągach. Zwłaszcza jeśli zastosujemy wysoce precyzyjne nawiewniki automatyczne. A skoro już przy tym jesteśmy…
Rodzaje nawiewników powietrza
Dostępne na rynku nawiewniki powietrza można podzielić na dwie główne grupy – okienne i ścienne. Dalszy podział tych urządzeń nawiewnych opiera się na metodach sterowania ich pracą oraz sposobie montażu.
Nawiewniki okienne
Nawiewnik okienny to urządzenie przeznaczone do montażu w ramach okiennych (nad górną krawędzią szyby zespolonej) lub między nadprożem a górną ramą okna. Można go także założyć na drzwiach balkonowych. Wyróżnia się następujące rodzaje nawiewników okiennych:
Ze względu na sposób sterowania:
- Sterowane ręcznie – najprostszy i najstarszy typ nawiewników. Urządzenia te są wyposażone w pokrętło lub dźwignię (starsze modele), które pozwala na ustawienie stopnia otwarcia. Są tanie, ale uciążliwe w eksploatacji – trzeba pamiętać o dostosowywaniu ustawień do zmieniających się warunków i łatwo można zapomnieć o ich przymknięciu, co może doprowadzić do wychłodzenia pomieszczenia np. przy dłuższym wyjściu z domu w sezonie grzewczym.
- Termostatyczne – automatyczne nawiewniki powietrza z najdłuższym stażem. Wykorzystują bardzo prosty mechanizm sterujący bazujący na temperaturze powietrza na zewnątrz. Niestety prostota idzie w parze z niską precyzją sterowania – nawiewniki tego typu przymykają się, dopiero gdy temperatura spada poniżej 0°C. Z uwagi na to sięga się dziś po nie stosunkowo rzadko.
- Higrosterowane – są to nawiewniki automatyczne, które regulują swoją pracę na podstawie względnej wilgotności powietrza w pomieszczeniu – otwierają się szerzej, gdy wzrasta i przymykają, gdy maleje. Nawiewniki higrosterowane wykorzystują umieszczone w regulatorze higrometry i zazwyczaj pracują w zakresie poziomu wilgotności między 30 a 70%, co przekłada się odpowiednio na minimalne i maksymalne otwarcie urządzenia. Modele higrosterowane mogą też być dodatkowo wyposażone w pokrętło sterowania ręcznego, umożliwiające zablokowanie przesłony nawiewnika w danej pozycji (zwykle jednak nie jest to płynna regulacja).
- Ciśnieniowe – jak wskazuje ich nazwa, nawiewniki ciśnieniowe regulują swoją pracę na podstawie ciśnienia powietrza, a właściwie różnicy ciśnienia na zewnątrz i wewnątrz pomieszczenia. Mechanizm sterujący znajduje się w ich czerpni (element zewnętrzny nawiewnika), a główny element sterujący unosi się bezpośrednio w strumieniu powietrza. Gdy napływ powietrza przyspiesza (tj. przy dużej różnicy ciśnienia), unosi się on ku górze, przymykając otwór, a gdy zwalnia – opada, pozwalając na swobodniejszy przepływ powietrza. Co ważne, efektywność nawiewnika ciśnieniowego nie jest uzależniona od wysokości – będzie działać równie sprawnie praktycznie na każdym piętrze (różnice są pomijalnie małe przynajmniej przy kilkunastu piętrach). Ich praca jest też niezależna od warunków atmosferycznych. Podobnie jak poprzedni typ nawiewników automatycznych, zazwyczaj mogą być dodatkowo sterowane ręcznie.
- Hybrydowe – nazywane też dwusystemowymi. Te nawiewniki okienne łączą w sobie najlepsze cechy nawiewników higrosterowanych i ciśnieniowych – stanowią połączenie higrosterowanego regulatora z ciśnieniową czerpnią. Zapewnia im to jeszcze lepszą efektywność i pozwoliło wyeliminować wady obu systemów stosowanych pojedynczo (np. tego, że nawiewniki higrosterowane mogą wpuszczać nadmierną ilość powietrza nawiewanego podczas silnych wiatrów). Trzeba jednak pamiętać, że nawiewnik automatyczny tego typu jest wyraźnie droższy od standardowych okiennych nawiewników powietrza.
Ze względu na metodę montażu:
- Szczelinowe – montaż nawiewników tego typu wymaga wycięcia (frezowania) otworu w górnych przylgach ościeżnicy i skrzydła (w oknach PVC) albo jednych z nich (w oknach drewnianych) – tak, aby urządzenie znalazło się ok. 2 m nad poziomem podłogi. Wielkość otworu nawiewnego jest zależna od danego modelu nawiewnika i podaje ją producent urządzenia. Jest to najstarsza metoda montażu, standardowa przy większości dostępnych na rynku nawiewnikach okiennych. Warto powierzyć to zadanie specjaliście – ktoś bez wprawy mógłby bardzo łatwo uszkodzić komorę zbrojeniową okna, co doprowadziłoby do konieczności wymiany danego skrzydła lub całej ościeżnicy.
- Montowane na ramie – ten typ nawiewników to stosunkowo nowa propozycja. Największą ich zaletą jest całkowita bezinwazyjność – montaż takiego nawiewnika nie wymaga ingerencji w strukturę okna. Dlaczego? Ponieważ kanał przelotowy znajduje się tutaj między nadprożem a górną ramą i nie przechodzi w ogóle przez okno. Ponadto, nawiewniki powietrza z tej grupy są bardzo dyskretne – większość ich korpusów jest ukryta w warstwach tynku/ocieplenia nadproża. Zajmują zatem bardzo niewiele miejsca i mogą być bez problemu stosowane przy oknach uchylno-przesuwnych typu HS oraz przy roletach zewnętrznych. Trzeba jednak pamiętać, że rozwiązania te mogą być stosowane tylko na etapie montażu nowych okien. W związku z tym o założeniu takich nawiewników należy pomyśleć już na etapie budowy lub przy remoncie i wymianie okien.
Nawiewniki ścienne
Nawiewniki powietrza tego typu są większe od urządzeń okiennych, co wiąże się również z większą wydajnością pojedynczego nawiewnika. Są przeznaczone do montażu w górnej części ścian zewnętrznych – ich regulatory powinny znaleźć się przynajmniej 2 m nad podłogą, 15 cm od sufitu, 35 cm od rogu pomieszczenia i 30 cm od zewnętrznej krawędzi framugi okna (wartości te dotyczą centralnego punktu nawiewnika). O instalacji takiego nawiewnika warto pomyśleć już na etapie budowy, aby uniknąć konieczności wiercenia ściany. Podział nawiewników ściennych wygląda następująco:
Ze względu na sposób sterowania:
Biorąc pod uwagę metody sterowania, większość opcji pokrywa się z urządzeniami okiennymi (ręczne, termostatyczne, higrosterowane, ciśnieniowe). Jedyna warta wspomnienia różnica dotyczy nawiewników hybrydowych – w przypadku urządzeń ściennych nazwa ta odnosi się do nawiewników, które mogą być sterowane ręcznie i automatycznie. Standardowe automatyczne nawiewniki ścienne nie mają bowiem wbudowanych mechanizmów sterowania ręcznego.
Ze względu na metodę montażu:
- Proste – podstawowy typ nawiewników ściennych. Ich nazwa bierze się od prostego przebiegu kanału przelotowego. Przebiega on prostopadle do powierzchni ściany i na ogół ma postać plastikowej rury o okrągłym przekroju. Czerpnie tych nawiewników zakłada się bezpośrednio na elewacji budynku, co może nieco zaburzyć estetykę budynku, zwłaszcza jeśli sięgnie się po starsze modele, które mogły być tylko białe.
- Glifowe – ścienne nawiewniki powietrza tego typu wyposażone są w specjalne kanały przelotowe, które składają się z rury przelotowej i tzw. puszki glifowej. Elementy te łączą się ze sobą pod kątem prostym, tworząc kształt litery „L”. Drugą charakterystyczną cechą tych nawiewników jest to, że ich czerpie są montowane w węgarkach okien – są więc niemal niewidoczne.
Nawiewniki powietrza w wentylacji grawitacyjnej – podsumowanie
Nawiewniki powietrza pełnią kluczową funkcję w systemach wentylacji grawitacyjnej – to właśnie dzięki nim do środka budynku dostaje się świeże powietrze z zewnątrz. Ich montaż jest szczególnie ważny w budynkach nowych oraz tych, które przeszły termomodernizację – bez nich wentylacja pomieszczeń nie będzie możliwa.
Artykuł sponsorowany
